کد مطلب:30254 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:22

گنجینه پرسمان » اعتقادات

آيا سجده فرشتگان بر شخص آدم بوده است؟

ظاهر برخي از آيات نشان ميدهد كه سجدة فرشتگان بر خصوص آدم بود، ولي از برخي از آيات ديگر ميتوان استظهار كرد كه سجده بر آدم، به عنوان نمايندة همة انسانها بوده است، مانند آية «و لقد خلقناكم ثم صورناكم ثم قلنا للملائكه اسجدوا لآدم فسجدوا إلا إبليس لم يكن من الساجدين». اعراف/11. ]شماها را آفريديم، آنگاه صورتگري كرديم، سپس به فرشتگان گفتيم كه براي آدم سجده كنيد، و همگان سجده كردند جز ابليس كه از سجدهكنندگان نبود.[
شيوة استفاده از اين آيه كه سجده بر نوع انسان بوده نه بر شخص، اين است كه در اين آيه، آفرينش آدم، آفرينش همة انسانها و صورتگري او صورتگري همه قلمداد شده است، به گواه اينكه: محور سخن، با اينكه آفرينش آدم ابوالبشر است، در عين حال لفظ ضمير جمع به كار ميرود و ميگويد: «خلقناكم» و «صورناكم» طبعاً بايد گفت: سجده بر آدم نيز سجده بر همة انسانها بوده است.
در آيات ديگر نيز ميبينيم كه هبوط آدم، هبوط همة انسانها و حيات و ممات او در زمين، حيات و ممات همگان به شمار آمده است. اين نيز موجب تداعي اين معناست كه هر چه بر آدم حكم شده است، حكم بر تمام انسانها بوده است. چنانكه ميفرمايد: «قال اهبطوا بعضكم لبعض عدو و لكم في الأرض مستقر و متاع إلي حين». اعراف/24 خدا گفت: ]فرود آييد، در حالي كه برخي دشمن برخي ديگر هستيد و زمين براي شما جايگاه بهرهمندي محدودي است[.
و نيز ميفرمايد: «قال فيها تحيون و فيها تموتون و منها تخرجون». اعراف/25. ]خدا گفت: در روي زمين زندگي ميكنيد و در آنجا ميميريد و از آنجا برانگيخته ميشويد[.
تمام خطابها زماني صادر شده است كه – از انسان – جز آدم و حوا، كسي وجود نداشت و تنها وجود آن دو، مجوز اين همه خطابها و پيامها شده است، از اين رو ميتوان گفت: سجده بر او نيز، بر همين اساس انجام گرفته است.
در اينجا وجه ديگري نيز، براي خصوصي نبودن سجده ميتوان بيان كرد و ان اين است كه ملاك سجده بر آدم، برجستگيها و شايستگيهايي بود كه در ذرية او وجود داشت و يا به دليل برتري علمي آدم بود كه بر فرشتگان پيدا كرد و اين دو ملاك هيچ يك اختصاص به آدم ندارد، چيزي كه هست ملاك نخست در دايرهاي محدود و ملاك دوم در دايرهاي گسترده بود، هر چند ميان علم و دانش آدم و فرزندانش، تفاوتي وجود دارد.

---

منشور جاويد ج 11
آية الله جعفر سبحاني